Gỗ lim là gỗ gì? đặc điểm và công dụng của gỗ lim?

Từ xưa tới nay gỗ lim là loại gỗ được sử dụng rất nhiều trong cuộc sống của chúng ta. Các sản phẩm được làm từ gỗ lim rất phong phú, từ các đồ nội thất trong gia đình như giường, tủ, bàn ghế... cho tới các vật dũng hỗ trợ lao động như khung thêu, vồ đập đất... Tuy nhiên gỗ lim là loại gỗ như thế nào, đặc điểm của nó ra sao mà được nhiều người yêu thích đến vậy? chúng ta cùng tìm hiểu kỹ hơn về loại gỗ này nhé!

Gỗ lim là gì?

Gỗ lim là loại gỗ được khai thác từ các cây thuộc họ lim (lim xanh, lim lào, lim xẹt, lim nam phi...) và có tên khoa học là Erythrophleum Fordii. Đây là loại gỗ rất cứng, được nhiều người yêu thích sử dụng và được xếp vào một trong 4 loại gỗ quý thuộc nhóm tứ thiết bao gồm: lim, đinh, sến, táu.

Đặc điểm của cây gỗ lim

Giống cây gỗ lim là cây gỗ lớn có chiều cao trưởng thành lên tới hơn 30m. Tại Việt Nam chúng ta thường bắt gặp gỗ lim xanh, thường sinh trưởng tập trung thành một vùng rộng lớn và một số ít có mọc riêng lẻ. Các cây gỗ lim mọc riêng lẻ thường có chiều cao thấp hơn so với gỗ lim mọc theo vùng.

Cây gỗ lim khi mọc có thân thẳng và tròn, banh nhỏ ở phần dưới gốc, hoa và lá của gỗ lim trông khá giống với cây xoan đào tuy nhiên quả của cây gỗ lim thuôn và dài hơn, màu của quả là màu nâu đen. Cây gỗ lim có vỏ màu nâu nhạt, bên trong lớp vỏ màu nâu sẫm màu hơn một chút.

Cây gỗ lim khi phát triển phải trải qua 2 giai đoạn là giai đoạn cây non và cây trưởng thành. Cây lim khi còn non ưa bóng râm - trái ngược với khi trưởng thành lại thích ánh sáng. Do cây gỗ lim có quá trình sinh trưởng rất chậm nên bạn sẽ gặp cây gỗ lim được phân bổ nhiều tại các khu vực có khí hậu nhiệt đới. Tại Việt Nam trước đây có rất nhiều cây gỗ lim tuy nhiên do tình trang khai thác quá mức nên hiện loài cây này đã trở lên quý hiếm hơn rất nhiều, bạn cũng có thể bắt gặp cây gỗ lim tại một số nước ở khu vực Đông Nam Á hoặc tại Trung Quốc hoặc Đài Loan.

Đặc điểm của gỗ lim

Trong bảng danh sách các loài gỗ của Việt Nam thì gỗ lim thuộc nhóm 2 và được coi là loại gỗ khá quý hiếm.

Do trải qua quá trình phát triển khá dài nên gỗ lim có khá cứng và rất chắc chính vì thế khối lượng riêng của nó cũng cao hơn hẳn so với các loại gỗ thông thường khác, từ đó mối mọt cũng ít có khả năng xâm nhập hơn. 

Gỗ lim khi mới khai thác có màu nâu thẩm, có khả năng chịu được lực nén cao đồng thời tính thẩm mỹ cũng rất cao bởi những vân gỗ tạo ra trong quá trình sinh trưởng của cây trông rất đẹp mắt. Khi ngâm dưới bùn nhiều năm màu sắc của gỗ lim sẽ đậm hơn thậm chí gần chuyển sang màu đen, tuy nhiên cũng chính vì vậy vẻ đẹp của các vân gỗ lim cũng tăng lên đáng kể, làm tăng độ sang trọng của sản phẩm.

Gỗ lim không phải là loại gỗ có mùi thơm như gỗ hương hay gỗ xoan đào mà trái lại nó có mùi hơi hoắc, giống gỗ lim mọc ở Tây Nguyên hoặc lim Lào còn có thể gây ra dị ứng với một số người.

Ưu điểm của gỗ lim

Độ cứng cao: nói đến gỗ lim chúng ta phải nói tới độ cứng của chúng, đây là loại gỗ có độ cứng rất cao và cây gỗ lim cũng có tuổi thọ rất lớm. Cấu trúc bên trong của gỗ lim rất chắc chắn chính vì vậy khi sử dụng làm vật dung nó có khả năng chịu được các tác động bên ngoài rất lớn đồng thời bền hơn nhiều so với các loại gỗ khác.

Chống mối mọt: do có độ cứng cao nên đây không phải là loại gỗ mà mối mọt yêu thích, nhiều sản phẩm làm từ gỗ lim trải qua vài trăm năm vẫn không hề có hiện tượng của mối mọt.

Đẹp: đây là loại gỗ có vân mềm mại hình xoắn vô cùng đẹp và sang trọng, do gỗ ít bị cong vênh bởi thời tiết, khí hậu nên các vân gỗ này rất bền. Các sản phẩm làm từ gỗ lim cũng ít bị cong vênh, biến dạng.

Nhược điểm của gỗ lim

Tuy rằng gỗ lim có rất nhiều ưu điểm tuy nhiên đây vẫn là loại gỗ có một số nhược điểm không thể tránh khỏi cụ thể như:

Mùi hắc: là loại gỗ có mùi hắc khó chịu, không được thơm như các loại gỗ khác chính vì vậy gỗ lim có thể gây ra một số vấn đề về dị ứng nếu không được xử lý kỹ.

Giá thành cao: gỗ lim hiện nay rất quý trong tự nhiên chính vì thế giá thành của loại gỗ này và các sản phẩm làm từ nó khá cao. Bạn chỉ có thể bắt gặp gỗ lim trong các sản phẩm nội thất cao cấp chứ ít khi gặp ở các sản phẩm thông thường.

Khó chế tác: do độ cứng cao nên quá trình chế tác gỗ lim rất cầu kỳ và phức tạp, nhất là các đồ thủ công mỹ nghệ được làm từ gỗ lim đòi hỏi các nghệ nhân phải tốn nhiều thời gian và công sức hơn, sản phẩm do đó cũng đắt đỏ hơn.

Khó xử lý: gỗ lim là loại gỗ dễ chuyển đen khi ngâm lâu trong bùn chính vì thế nếu không căn thời gian và xử lý kỹ thuật tốt gỗ rất dễ trở lên xấu, thiếu tính thẩm mỹ.

Ứng dụng của gỗ lim

Gỗ lim được sử dụng nhiều trong đời sống của chúng ta từ xưa tới nay cụ thể như:

Xây nhà: từ xa xưa người ta đã sử dụng gỗ lim để xây nhà bởi đây là loại gỗ có khả năng chống mối mọt rất tốt. Tại các ngôi nhà cổ bạn có thể bắt gặp các kéo, cột, xà nhà được làm từ gỗ lim. 

Sản xuất đồ nội thất: các đồ nội thất được làm từ gỗ lim khá phong phú như tủ, bàn ghế... và chúng đều có độ bền rất cao. 

Làm đồ thủ công mỹ nghệ: gỗ lim cũng được sử dụng để chế tác nhiều thành đồ thủ công mỹ nghệ đặc biệt là tượng phật di lặc, đồ thờ...

Cách nhận biết gỗ lim

Hiện nay do gỗ lim là loại gỗ có giá trị kinh tế cao chính vì vậy nhiều người vì lợi ích mà lấy các sản phẩm gỗ khác lừa nói rằng đó là gỗ lim. Gỗ lim là loại gỗ khi gia công thành thành phẩm sẽ rất khó nhận biết tuy nhiên chúng ta cũng vẫn có thể phân biệt được nếu áp dụng các cách dưới đây.

Nhận biết gỗ lim bằng mùi hương: như chúng ta đã nói phía trên, gỗ lim không phải là loại gỗ có mùi hương thơm dễ chịu và chúng có mùi rất hắc, thậm chí còn gây ra dị ứng với một số người chính vì thế phương pháp phân biệt gỗ lim bằng mùi hương là phương pháp đơn giản nhất. Bạn có thể ngửi mùi gỗ nếu có cảm giác hắt hơi liên tục thậm chí là ngứa ở mũi thì đó là gỗ lim thật.

Nhận biết gỗ lim thông qua trọng lượng: ngoài việc nhận biết gỗ lim bằng mùi hương bạn còn có thể nhận biết gỗ lim thông qua trọng lượng của gỗ. Do gỗ lim là loại gỗ rất chắc chính vì vậy trọng lượng riêng của nó cũng nặng hơn hẳn các loại gỗ khác. Bạn có thể cầm sản phẩm gỗ lim đó kiểm tra nếu thấy nó có vẻ nhẹ thì đó không phải là gỗ lim thực mà là loại gỗ kém chất lượng khác.

Nhận biết gỗ lim bằng nước vôi trong: một cách khá phổ biến để kiểm tra gỗ lim đó là sử dụng nước vôi trong. Bạn chỉ cần đem gỗ ngâm vào nước vôi trong khoảng một tiếng, nếu qua một tiếng mà bề mặt gỗ chuyển sang màu thâm đen thì rất có thể đó chính là gỗ lim thật.

Nhận biết gỗ lim thông qua rằm gỗ: rằm gỗ là phương pháp được nhiều người sử dụng bởi đây là cách đơn giản nhất. Nếu bạn nhìn rằm của tấm gỗ thấy dày đặc, dằm gỗ khi đâm vào tay sẽ có cảm giác đau hơn so với các loại gỗ khác.

Một số lưu ý khi sử dụng gỗ lim

Do gỗ lim là loại gỗ có tính hắc cao, thậm chí gây dị ứng chính vì thế bạn không nên sử dụng gỗ lim để chế tác thành giường ngủ bởi khi tiếp xúc quá gần mùi của gỗ lim sẽ ảnh hưởng không tốt tới sức khỏe của bạn và các thành viên trong gia đình.

Gỗ lim là loại gỗ có giá trị kinh tế cao, ngày xưa gỗ lim thường được sử dụng để xây các công trình đình, chùa. Đến khi các công trình này bị phá hủy nhiều người vì lợi nhuận đã đem các sản phẩm gỗ lim này đưa ra ngoài thị trường, nếu không may bạn mua phải những tấm gỗ này dễ gặp phải những điều xui xẻo, không may mắn trong việc làm ăn.